Op 16/04/’24, zo kon je lezen in De Dagvangst van hoofdredacteur Bert van Slooten, kwamen Nederlandse boeren (nu niet in tractoren, maar in bussen) naar Brussel om te protesteren tegen het Europese mestbeleid. De Europese Commissie wil de ‘derogatie’ voor Nederland (die ondertussen al jaren duurt) niet langer verlengen.
Afwijking
‘Derogatie’ is afgeleid van het Latijnse derogatio, het gedeeltelijk buiten werking stellen van een wet. In de Europese context gaat het om de mogelijkheid die bepaalde lidstaten krijgen om een Europese wet – tijdelijk – gedeeltelijk anders, of helemaal niet, toe te passen. Met name op het gebied van de landbouw.
EU-lidstaten die een overgangsperiode nodig hebben, mogen een derogatie aanvragen. Nieuwe EU-regels worden dan geleidelijk toegepast.
Tijdelijk
Nederland heeft al jaren een derogatie voor de zogeheten ‘EU-nitraatrichtlijn’. Dit is een Europese richtlijn (voor het onderscheid tussen ‘richtlijnen’ en ‘verordeningen’, lees deze Babbel) die ervoor moet zorgen dat onze waterlopen minder worden vervuild door de nitraten die in mest zitten.
Omdat Nederland een grote agrarische sector heeft met een intensieve veehouderij die veel dierlijke mest produceert, een hoge bevolkingsdichtheid (wat betekent: meer belasting van het milieu met stikstof) en al veel inspanningen deed om heel wat aan de waterkwaliteit te doen, kreeg het van de Europese Commissie toestemming tijdelijk af te wijken van de regel. Ook Denemarken, Ierland, België en enkele deelstaten in Duitsland kregen een derogatie.
Jaren mochten Nederlandse boeren dus meer dierlijk mest over hun velden uitrijden dan wettelijk was toegestaan. Een derogatie is evenwel altijd tijdelijk. Ooit is het voorbij. Voor Nederland is dat moment nu bijna aangebroken. In 2026 wordt de uitzonderingspositie niet meer verlengd. Omdat de kwaliteit van ons water niet voldoet aan de EU-normen en zelfs achteruitgaat, schrapt de Europese Commissie de derogatie.
Mest opslaan in mestzakken, zoals boerenpartij BBB voorstelt, is voor Brussel geen oplossing. Voor een verlenging van die derogatie heeft Nederland een plan nodig om de waterkwaliteit te verhogen, en dat is er niet.
Kop van Jut
Maar voor BBB is het water niet het probleem, wel Piet Adema. Die is kop van Jut. Hij had maar meer “lef en politieke wil” moeten tonen, beter z’n best moeten doen voor zo’n versoepeling, aldus Caroline van der Plas. Adema zei meermaals dat een verlenging niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het nog eens vragen “heeft simpelweg geen zin”. Een uitspraak die op Van de Plas weinig indruk maakte. 30 april zei ze in het televisieprogramma OP1: “Weet je, ik ga zelf wel naar Brussel.”
Maar… naar wie precies? Gaat ze – tegen alle EU-gebruiken in – bij Eurocommissaris Virginijus Sinkevičius (bevoegd voor milieu en water) aanbellen? En wat gaat ze zeggen als hij verbaasd de deur opendoet? “Hi, Virginijus, ik stel me even voor: Caroline van der Plas, uit Nederland. Onze minister van Landbouw, Piet, dat is echt een slapjanus. Dus kom ik het even regelen. En ik laat niet met me sollen: verleng die derogatie.”
Lees verder op Brusselse Nieuwe