"Dit lijken wel de jaren '90", schertsen we in het lentezonnetje. "Het begint gewoon weer opnieuw.... "
Sinds 2015 woont Nick Teunissen met zijn Bosnisch-Nederlandse partner Ismir Hero in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië. Onlangs schreef hij het alarmerende opniestuk 'Poetins Bosnië' voor Al Jazeera Balkans.
De Russen vielen in februari Oekraïne binnen. Maar wat zijn de gevolgen voor Bosnië, waar Poetin al lang geleden een tweede front vormde? Oorlogsdreiging, maar in het Westen blijft het oorverdovend stil.
Op Balkandashboard 'Putinova Bosna' in de Engelse vertaling. Onder elke alinea de hoofdlijnen in het Nederlands.
Poetins tweede front
Not so long ago, my beloved, in-laws and friends, as now in the Ukrainian city of Mariupol, were mercilessly fired upon and bombed. The medieval siege of Sarajevo is a stone's throw from history, and ended up lasting fourteen hundred and twenty-five days. 'Never again’. And yet, on a midweek television day in March 2022, the unvarnished diplomatic springtime message of a new war rings out. This time from the mouth of the Russian ambassador to Bosnia & Herzegovina. Igor Kalabukhov is crystal clear about Moscow's pitch-black vision for this beautiful but badly damaged country, "Ukraine's example shows what we expect." It is a diplomatic blow that reverberates hard in the Bosnian and international community. Yet the message seems to pass almost silently in the Western part of our world. An eerie and worrying silence. Because while there is a lot of discussion about Moldova and the Baltic states, Putin's second front in Europe has been opened long ago. As the crow flies, about a thousand miles from London.
De Russische ambassadeur Igor Kalabukhov in Bosnië wond er geen doekjes om: "Oekraïne is een voorbode van wat hiér te gebeuren staat." In het Westen bleef men na deze onrustwekkende uitspraak oorverdovend stil. Men debatteert over Moldavië en de Baltische staten, terwijl Poetin lang geleden al een tweede front vormde in Bosnië.
I first met Putin in the summer of 2015. At least, his image. Shortly before that, I had just persuaded my Bosnian-Dutch partner to travel with me (for the first time after the war) from Sarajevo to that world-famous city in Eastern Bosnia: Srebrenica. You know… So on a sweltering day in July we found ourselves casually driving on the roads of the so called 'Serbian Republic' or 'Republika Srspka'. Roughly the other half of the country since the end of the war. Also better known as Radovan Karadžić' genocidal brainchild. There, Vladimir's image graced almost every lamppost along the road. The year before Crimea had been taken, and both Donetsk and Lugansk were proclaimed people's republics. Thus, the Russian-brotherhood-message in this Serb-separatist part of Bosnia was crystal clear. Although the banners looked somewhat amateurish, this soft power was certainly not innocent. Cultural warfare has long been a hardpower in the arsenal of Russian-Serbian ethno-religious brotherhood politics. Both countries have been strongly united in this area for centuries. It’s like a family bond combining Slavic heritage, Orthodox Christian faith and strong alliances in both World Wars of the twentieth century.
In de Servische Republiek of Republika Srpska [Servische deel van Bosnië waar vooral Bosnische Serviërs wonen] siert Poetins beeltenis bijna elke lantaarpaal. In dit oostelijke deel van Bosnië heerst een Russisch-Servische politiek van broederschap, gebaseerd op een eeuwenlange familieband. Russen en Serviërs behoren tot dezelfde bevolkingsgroep, het zijn Slaven, met dezelfde religie: de orthodoxe variant van het christendom. Tijdens de twee wereldoorlogen stonden ze bovendien aan dezelfde kant.
Het nationalistische streven naar Groot Servië is nog springlevend
Now, every Bosnian already found out the hard way that this pan-Slavic ideological mating dance is deadly serious. When the Russians withdrew from East Germany after the fall of the Berlin Wall, the Kremlin sent thousands of wagons full of weapons to Serbia in this transnational framework. To butcher the former republics. Slobodan Milošević's criminal regime in Belgrade was more than happy to create the logistical base from which Serbian nationalists and pro-Russian militias could conduct their devilish campaigns at their good neighbors’ place for years. The motive behind this was invariably the same: the Great Serbian Nationalist ideology. In the case of Bosnia this meant among other things: the non-existence of this age-old multicultural country and the idea that Muslims were just lost Christians. Existential mistakes that need to be erased. The residue includes Srebrenica and the ethnically sanitized land-grabbing called the "Serbian Republic." It's a highly "productive" war ideology that is sadly still very much alive today. It just got a new marketing brand, called: Srpski svet (The Great Serbian World). An ethno-nationalist narrative, with which you can easily ruin the society of any emerging democracy, and which you use as a destructive agenda to play with geopolitics.
Elke Bosniër [in het andere deel van Bosnië wonen met name moslims of 'bosniakken' & katholieke Kroaten] weet dat deze panslavische paringsdans bloedserieus is.
Na de val van de Berlijnse muur, stuurde het Kremlim wagens vol wapens naar Servië. Wat de Servische leider in Belgrado, Milošević, de mogelijkheid gaf in de jaren '90 duivelse campagnes te voeren in buurland Bosnië. Met het oog op een zogenaamd Groot-Servië. Het eeuwenoude multiculturele Bosnië had geen bestaansrecht, was een historische fout. Moslims waren niet meer dan verdwaalde christenen. De genocide op duizenden moslims in Srebrenica (1995) vormde van deze nationalistische ideologie het dramatische dieptepunt.
Deze oorlogsideologie is vandaag nog altijd springlevend. Het kreeg enkel een nieuw label: 'Srpski svet' of 'De Grote Servische Wereld'.
So when on February 24, 2022, the Kremlin launched the full-blown war against Ukraine, using Putin's cultural 'denazification' as a justification technique, almost every Bosnian recognized in it the washed-out copy of Slobodan Milošević's tactics. This time, Ukraine is the historical mistake to be corrected and any opponent of the invasion is a Nazi to be eradicated. In Putin's policy of purging Ukrainian language, heritage and culture, the 1990s 'denazification' and (partial) annexation of Bosnia & Herzegovina by the Milošević’ regime echoes. A little further on, Aleksander Vulin, the Serbian Minister of the Interior, shouts something to the same effect, “The task for this generation of politicians is to form a Serb world, that is, to unite the Serbs wherever they live.” To then announce during the official celebration of the Serbian Statehood Day that his country and the Bosnian 'Serb Republic' are really just one. To which fellow politician Milorad Dodik, spiritual and political leader of the Bosnian Serbs, can say a little further across the border, ''Serbia is the country we look up to as our motherland (…) Serbs have two states, Republika Srpska and Serbia ( …) It is a guarantor for us in Republika Srspka to fulfill our values, to live and fight together.'' It is the Balkan version of secession and 'reunification'.
Toen het Kremlin in februari de oorlog in Oekraïne lanceerde met 'denazificatie' als rechtvaardiging, herkende bijna elke Bosniër hierin de tactieken van de voormalige Servische leider Milošević. Deze keer is Oekraïne een 'historische' fout en moeten de Oekraïense taal en cultuur gezuiverd worden. Elke tegenstander is een 'nazi' die moet worden uitgeroeid.
In Servië zegt de minister van Binnenlandse Zaken, Aleksander Vulin, heden ten dage: "Deze generatie van politici heeft de taak Serviërs te verenigen, waar ze ook wonen." Servië en de Servische Republiek in Bosnië vormen één geheel, beweert hij.
In de Servische Republiek in Bosnië valt dit niet in dovemansoren. Milorad Dodik, leider van de Bosnische Serviërs: "Servië is ons moederland (...). De Serviërs hebben twee staten: de Servische Republiek én Servië."
De oorlog in Oekraïne als katalysator
The Ukrainian version is therefore widely supported by them. The day after the raid, ultra-nationalist groups and sympathizers no longer hide their pro-Russian separatism. In Belgrade, in early March, thousands of people took to the streets with fireworks, 'peaceful' letter-Z signs, Russian-far-right-black-yellow-white flags or ultra-nationalist Chetnik flags. And while Putin now enjoys a rock star status there (shirts with his face on them at newsstands are 'best selling'), the airspace has not been closed and the number of flights between Belgrade and Moscow haseven increased, the same unsavory parties of Milorad Dodik are organizing their intimidating expression of support for the Kremlin in his 'Serb Republic' in Bosnia. There are many examples, such as in the city of Trebinje, under the ‘inspiring' leadership of Putin's Night Wolves, who have been blacklisted by America since 2014 for their paramilitary activities in Ukraine. The local leader of this Russian motorcycle gang is also the chauffeur of the minister of energy and mining. In short, culturally and economically, the 'Serbian Republic' and Belgrade are up to their necks in it.
Sinds de Russische inval in Oekraïne verbergen ultranationalistische groeperingen hun voorliefde voor Rusland niet langer.
In Belgrado, de hoofdstad van Servië, kwamen begin maart duizenden mensen de straat op om Poetins beleid te steunen, T-shirten met Poetins hoofd worden er uitstekend verkocht en de vluchten tussen Belgrado en Moskou zitten zelfs in de lift.
In de Servische Republiek in Bosnië zijn voorbeelden van deze pro-Russische gevoelens ook talrijk. In de zuidelijke stad Trebinje vonden extreemrechtse demonstraties plaats als steunbetuiging voor de Russische inval in Oekraïne.
Kortom: Servië en de Servische Republiek in Bosnië zijn in de ban van Ruslands oorlogsdaden en oorlogsretoriek.
Russiche marionettenstaat
And it is precisely against the backdrop of this gigantic social tension that the Kremlin is adding fuel to the fire with Ambassador Kalabukhov's war spirit. The destabilizing timing of that couldn't be better. Thanks to Milorad Dodik, the Bosnian state has been a rudderless ship since December 2021. At that point, the local parliament of the 'Serb Republic' passes laws allowing it to unilaterally withdraw from the overarching polity. Completely against the Dayton peace agreement, and under the watchful eye of a dormant international community and European Union, Milorad Dodik is establishing his own illegal state, including its own army. It is the continuation of the criminal Bosnian Serb army from the 1990s. Responsible for, among other things, Srebrenica's genocidal cleansing. In this way Mladić and Karadžić still achieve their goal and we in Europe have a de facto Russian puppet state in the form of the Bosnian Serb secession. In the meantime, Dodik visits the Kremlin several times to talk to Putin about the implementation of this unholy new legislation. Complemented by a threat, "If anybody tries to stop us, we have friends who will defend us." The only change being asked of Dodik and his henchmen is to break up Bosnia so it can't join NATO. In short, Moscow's geopolitical accomplice in Europe for the destabilization of the North Atlantic defenses.
De sociale spanningen in Bosnië zijn dus enorm. En met de woorden van de Russische ambassadeur in Bosnië Igor Kalabukhov gooide Rusland nog eens olie op het vuur. De timing kon niet 'beter'.
In december 2021 maakte Milorad Dodik van Bosnië een stuurloos schip. In strijd met het vredesakkoord van Dayton (1995) keurde het lokale parlement van de Servische Republiek wetten goed die het mogelijk moeten maken dat de Servische Republiek zich afscheidt van Bosnië. Onder het toeziend oog van een slaperige internationale gemeeschap is Dodik bezig met de oprichting van een illegale staat, inclusief eigen leger. Een Russische marionettenstaat in Europa.
Ondertussen gaat Dodik bij Poetin op bezoek om de implementatie van zijn godvergeten wetten te regelen. Met het dreigement: "Hou me maar niet tegen, want ik heb een vriend die me voor me opkomt." Rusland wil dat Bosnië zich opsplitst zodat het geen lid kan worden van de NAVO. Zo zorgt Dodik, met steun van Rusland, voor een destabilisatie van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.
With this in mind, I recently discussed with my beloved what we will do. Flee or stay? We choose the latter. Even though the front line will soon literally run through our backyard. Some try to reassure us by pointing out the additional arrival of EUFOR-troops in Bosnia. But according to experts, those amounts are far from sufficient. In addition, the military build-up in Serbia and the 'Serbian Republic' has been going on for years. In January, Russia and Serbia strengthened arms ties by selling and purchasing so-called Kornet anti-tank missiles. And Dodik? He already bought more than 2,500 automatic weapons from Belgrade in 2018. Entirely with a 2.8 million euro training center including Russian 'specialists’.
''It looks like the nineties'', we joke in the spring sun. ''All over again...''
"Zullen we vluchten of blijven?" vroeg ik onlangs aan mijn geliefde. We kiezen voor het laatste. Al loopt de frontlinie straks letterlijk door onze achtertuin.
Stellen de extra EUFOR-troepen in Bosnië gerust? Nee, het is verre van voldoende. Bovendien is de militaire opbouw in Servië en de Servische Republiek al jaren bezig. Rusland en Servië versterkten ondertussen hun betrekkingen op het gebied van wapenleveranties. En Dodik? Die kocht in 2018 al 2500 automatische wapens uit Belgrado. Russiche 'specialisten' verzorgen de opleiding.
"Dit lijken wel de jaren '90", schertsen we in het lentezonnetje. "Het begint gewoon weer opnieuw... "