Het is maandagmorgen en we lopen ons hotel uit, richting het centrale plein van Blagoëvgrad, een stad in het zuidwesten van Bulgarije, 100 km ten zuiden van Sofia. We houden een tussenstop voor ons verhaal over de huidige onenigheid tussen Noord-Macedonië en Bulgarije, het EU-land dat de toetreding van Noord-Macedonië tot de EU blokkeert. Marieta, een Bulgaarse journaliste, zou ons helpen met de Bulgaarse kant van het verhaal, maar nadat ze ons de contactgegevens van Igor, een succesvolle Macedonische acteur die twintig jaar in Blagoëvgrad woont, had gegeven, liet ze niets meer van zich horen.
Zondagavond, net na aankomst, spraken we alvast met Igor. "Vandaag wordt 't improviseren”, zegt Tijn. Terwijl we onze eerste koffie drinken in café Joshua en ik verder lees in Bloed En Honing Ontmoetingen op de Balkan, vraagt Tijn aan de barman wat híj vindt van Bulgarijes blokkade. De ober is een twintiger. Noord-Macedoniës toetreding is geen goed idee, verzucht hij. Dat land wordt een lást voor de EU, net als zijn eigen land. Ik kijk op van mijn boek, hoor ik dit goed? Het land is even corrupt als Bulgarije, en ook Noord-Macedoniërs zouden en masse naar West-Europa trekken, gaat hij verder. Dat doen ze trouwens nu al. Veel Noord-Macedoniërs vragen een Bulgaars paspoort aan. In Belo Pole, hier vlakbij, staan honderden Noord-Macedoniërs ingeschreven op één adres. Hij belooft ene Dani te bellen, een vriendin van hem en journaliste. Zij kan misschien helpen.
Even later komt Dani café Joshua binnen. Een verschijning: groot, strakke broek met split bijna tot aan de knieën, een flinke laag make up en lange zwarte haren. Op haar hoofd een baret, die haar beeldig staat. "Hi... , ik werk voor Marieta", zegt ze. Ik ben met stomheid geslagen. “Ons kent ons”, zegt Tijn later op de dag, “verder kan ik dit ook niet verklaren. Breek er je hoofd niet over”. Ik hoor Dani’s roze nepnagels tikken op het scherm van haar smartphone. “This is the place”, zegt ze met het scherm naar ons gericht. Ik begrijp niet wat ik zie: een transformatorhuisje?
“This is the place”, zegt ze met het scherm naar ons gericht. Ik begrijp niet wat ik zie: een transformatorhuisje?
“Dus jij bent journaliste?” vraagt Tijn in de auto op weg naar deze plek in Belo Pole. “Not really”, zegt Dani. “And I’m very sorry for my English, I never speak English.” Bij het transformatorhuisje belt Dani op speaker de burgemeester van Belo Pole voor uitleg. We horen luid Bulgaars ongenoegen. Na een boze monoloog waarvan ik alleen het woord ‘Skopje’ begrijp, gooit de burgemeester de telefoon op de haak.
Later op de dag heeft Dani een interview geregeld met een politicus van OMO, een partij die opkomt voor de Noord-Macedoniërs in Bulgarije. We spreken af voor de deur van de redactieburelen van het online nieuwsplatform van Marieta. Dani heeft de sleutel. De politicus lijkt bijna honderd. In zijn gezicht zie ik de letsels van ernstige brandwonden. Van zijn neus is weinig meer over. Wanneer we de trappen van het gebouw oplopen, hoor ik hem zo zwaar ademen dat ik bang ben dat hij de volgende etage niet haalt. Observeren, je hoeft niet alles te begrijpen, spreek ik mezelf toe.
Aangekomen op de eerste verdieping, zien we op de vergadertafel visitekaartjes van politici liggen. Waarom al die posters en kaartjes? “Ja, Marieta doet er af en toe nog wat pr-klussen bij”, zegt Dani. “Een journalist die bijklust voor politici?” hoor ik Tijn vragen. “Yeah… “, antwoordt Dani alsof ze net een uitermate vreemde vraag kreeg voorgeschoteld.
“Een journalist die bijklust voor politici?” hoor ik Tijn vragen. “Yeah… “, antwoordt Dani alsof ze net een uitermate vreemde vraag kreeg voorgeschoteld.
Uiteindelijk besluiten we het interview buiten af te nemen. Achtergrondgeluiden werken goed in een podcast. Arme man, denk ik, hij moet deze trappen weer af. We gaan zitten op een terras op het centrale plein met op de achtergrond een reusachtig standbeeld van Gotse Deltsjev, een revolutionair die zowel de Bulgaren als de Noord-Macedoniërs claimen als hún held. Terwijl een piepjonge vriendin van Dani het vertaalwerk op zich neemt, tokkelt Dani zelf met haar lange nagels verder op haar smartphone. De ontevredenheid van deze stokoude Noord-Macedoniër over het gedrag van Bulgarije laat deze jonge Bulgaarse volstrekt onverschillig.
“Tijn, ik heb het gevoel dat ik aanbeland ben in een to-taal ónbegrijpelijke wereld”, zucht ik zodra we weer alleen zijn.
“Tinne”, lacht Tijn en steekt z'n biertje in de lucht, “welkom op de Balkan!”
De reportage Rutte naar de Balkan als Mister Yes die Tijn tijdens deze reis maakte, verschijnt binnenkort op VPRO Bureau Buitenland.
De informatie die we op deze dag vol improvisaties verzamelden, bleek (al snel) totaal onbruikbaar.