“Marčelo is furieus op de huidige politieke klasse… ‘’
‘’Die woede kon je voelen’’, zeg ik.
Behalve ‘Kosovo’ ‘paranoia’ en ‘nationalisme’ had ik geen woord van Marčelo's rapnummer begrepen. Wat niet hoefde. Die flarden, de pathos waarmee hij de Servische tekst zingzei op het denderende ritme, en de videobeelden waarin hij een kabeltelevisie met een ijzeren staaf doorklieft en aan gruzelementen slaat, waren veelzeggend genoeg.
‘’Elke dag wordt de Serviër bestookt met haat. Haat op de televisie. Haat in de kranten. Misselijk word ik van die giftige tabloidshit. De immense, haatdragende koppen. Het is moeilijk om een kiosk voorbij te lopen zonder besmet te worden’’, zegt de Servische schrijver Vladimir Arsenijevič, organisator van het Belgradose literatuurfestival Krokodil. ''Ik nodig niet alleen Servische, maar ook Kroatische en Bosnische schrijvers uit. We spreken dezelfde taal. Het is statement.''
We zitten aan een tafel in de binnentuin van het Centrum voor Culturele Ontsmetting.
Ontsmetting van een hardnekkig nationalistisch haatvirus?
Het festival werd de avond daarvoor geopend door Marčelo met i Indigo, in een halfrond auditorium met perfecte akoestiek. Marčelo's woedende klankstoten had me doen terugdenken aan de boeken die ik de voorbije weken over Servië had gelezen. Rechts achter me zie ik de contouren van een immense villa, het begin van de rijkeluiswijk Dedinje, waar Milosovič, in de jaren '90 president van Servië en aanjager van de Joegoslavische oorlogen, op 1 april 2001 werd opgepakt.
''Er gaan geruchten dat Milosovič zich verschanst heeft met zijn laatste medewerkers, lijfwachten en een grote hoeveelheid wapens. 'Ze krijgen me niet levend uit mijn huis. Ik heb een pistool met vijfentwintig kogels; daarvan zal ik er twintig gebruiken om me te verdedigen en vijf voor mezelf', schijnt hij gezegd te hebben. Twee politiemannen raken gewond als lijfwachten van Milosovič schoten lossen. 'Verzet tegen de politie wordt toegevoegd aan de tenlastelegging." (p. 30)
Na Marčelo's performance barst het Servische publiek uit in gejoel. Is hij hun held? Iemand die z'n frustratie uitschreeuwt in een land waar Vučić, ooit propagandaminister onder Milosovič en vandaag president van Servië, het vrije woord onderdrukt en met zijn nationalistische retoriek de samenleving - nog altijd - verziekt?
‘’Veel populairder onder Servische jongeren is de Servisch nationalistische hiphop van Beogradki Sindicat. Onlangs gaven ze nog een concert op Tasmaidan. Het plein stond tjokvol. Het Servische nationalisme is springlevend. Ook onder jongeren. Die zijn nog radicaler dan een generatie geleden. Jongeren uit economisch zwakke gezinnen, nauwelijks opleiding genoten. Ratko Mladic [veroordeeld wegens genocide op 8000 Bosnische moslims] is hun held. Ze weten niet eens dat hij in de gevangenis zit. Ze weten niets.’’
Weer thuis zoek ik Marčelo's i Indigo op youtube. Tien keer na elkaar. Tien keer na elkaar wil ik zien hoe hij die kabeltelevisie stukslaat. Misschien omdat ik me, sinds ik een groot deel van het jaar in Hongarije ben, geregeld heb afgevraagd hoe het is om te leven in een autocratie en hoe ik zou omgaan met mijn frustratie en met mijn woede.
Comments